Prezident Shavkat Mirziyoyev 28-yanvar kuni 2025-2035-yillarda elektr energetikasini rivojlantirish masalalariga bag‘ishlangan yig‘ilish o‘tkazdi. Muhokama davomida barqaror energiya ta’minotini ta’minlash, elektr energiyasi ishlab chiqarish tannarxini pasaytirish va qayta tiklanuvchi manbalardan foydalanishni kengaytirish bo‘yicha asosiy vazifalar belgilandi.

So‘nggi sakkiz yilda mamlakatimizda elektr energiyasi ishlab chiqarish 38 foizga o‘sib, 81,5 milliard kilovatt-soatga yetdi. Bunda xususiy investitsiyalarni jalb etish muhim rol o‘ynadi: natijada xususiy sektorning ishlab chiqarishdagi ulushi 24 foizga, “yashil” energiya esa umumiy hajmning 16 foiziga yetdi. Biroq, elektr energiyasi iste’moli ham sezilarli darajada oshdi. Aholi daromadlari 1,6 barobar ko‘payishi natijasida maishiy texnikalardan faol foydalanish ortdi va energiya iste’moli 21 milliard kilovatt-soatga — 2016-yilga nisbatan ikki barobarga oshdi.

2030-yilga kelib mamlakat aholisi 41 million kishiga yetishi, iqtisodiyot esa 1,5 barobar o‘sishi kutilmoqda. Sanoatda 45 milliard dollarlik qo‘shimcha qiymat yaratish, xizmatlar hajmini 3 barobar oshirish, shuningdek, yuqori texnologiyali tarmoqlarni, jumladan, yirik ma’lumotlar markazlarini rivojlantirish rejalashtirilgan. Buning uchun ishonchli energiya ta’minoti zarur: hisob-kitoblarga ko‘ra, 2030-yilga kelib mamlakatga 117 milliard kilovatt-soat, 2035-yilga kelib esa 135 milliard kilovatt-soat elektr energiyasi kerak bo‘ladi.

Ushbu maqsadlarga erishish uchun energetika vaziri tarmoqni rivojlantirish bo‘yicha uzoq muddatli dasturni taqdim etdi. 7 ming kilometr magistral tarmoqlar quriladi, energiya tizimini raqamli boshqarish yo‘lga qo‘yiladi, bu esa yuklamani hududlar o‘rtasida teng taqsimlash imkonini beradi. Kelgusi besh yilda ‘O‘zbekiston milliy elektr tarmoqlari‘ga 4 milliard dollar miqdorida investitsiya jalb qilish ko‘zda tutilgan.

Elektr energiyasi tannarxini, shu jumladan, muqobil manbalar hisobiga pasaytirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Issiqlik elektr stansiyalarida bir kilovatt-soat narxi 5-6 sent bo‘lsa, quyosh va shamol elektr stansiyalarida o‘rtacha 3 sentni tashkil etadi. O‘zbekistonning “yashil” energetika sohasidagi salohiyatini hisobga olgan holda, 2030-yilga borib generatsiyaning 50 foizdan ortig‘i qayta tiklanuvchi manbalar hisobidan ta’minlanishi rejalashtirilgan. Xususan, 164 megavatt quvvatli 3 mingta mikroGES, umumiy quvvati 750 megavatt bo‘lgan kichik quyosh va shamol stansiyalari barpo etiladi.

Davlatimiz rahbari resurs tejaydigan iqtisodiyotga o‘tish vaqti kelganini ta’kidladi. Masalan, sanoatda energiya samaradorligini oshirish yalpi ichki mahsulotning qo‘shimcha 27 foizini yaratish imkonini beradi. Bir qator tarmoqlarda energiya sarfi yuqoriligicha qolmoqda: kimyo va metallurgiya sanoatining mahalliy korxonalarida bu ko‘rsatkich jahon ko‘rsatkichlaridan ikki barobar, sement ishlab chiqarishda esa 1,2 barobar yuqori. Shu bois har bir tarmoqda elektr energiyasi iste’molini 10-15 foizga qisqartirish, 2030 yilga borib energiya tizimidagi yo‘qotishlarni 14 foizdan 8-9 foizgacha kamaytirish vazifasi qo‘yildi.

Xorijiy investorlar bilan hamkorlikda amalga oshirilayotgan 24 gigavatt quvvatli loyihalar doirasida 26 milliard dollar jalb qilish rejalashtirilgan.