Казакстан, 2-июнь, 2025-жыл – Караван Инфо маалымат агенттиги.Казакстан Республикасынын Саламаттыкты сактоо министрлиги Шымкентте өткөн көчмө коллегияда жугуштуу эмес ооруларды (ЖИО) эрте аныктоо, алдын алуу жана натыйжалуу дарылоо боюнча системалуу мамилени талкуулады.

Саламаттыкты сактоо вице-министри Ержан Нурлыбаев өз баяндамасында туура эмес тамактануу, аз физикалык активдүүлүк (72%), тамеки чегүү (21%) жана алкоголдук ичимдиктер ЖБОнун өсүшүнө олуттуу салым кошоорун белгиледи. Ал баса белгилегендей, 1,7 миллиондон ашык адам жогорку кан басымы менен динамикалык байкоодо турат жана жылына 6 миңге жакын чоңдор жана 3 миң бала семирүү менен ооруйт.

Кан айлануу системасынын оорулары, онкология, ошондой эле дем алуу жана тамак сиңирүү органдарынын оорулары жарандардын өлүмүнүн негизги себептери бойдон калууда.

Ержан Нурлыбаев баштапкы деңгээлдеги профилактикалык иштердин жетишсиз натыйжалуулугу менен байланышкан системалык көйгөйлөрдү чечүү зарылдыгына көңүл бурду, бул диагностикалык сезимталдыктын төмөндүгүнөн жана скрининг учурунда максаттуу топтордун камтылышынан көрүнүп турат.

Анын айтымында, максаттуу топтун арасында артериялык гипертензияны аныктоо көрсөткүчү болгону 6%, кант диабети – 1,3%, эмчек рагы – 20%, ичеги рак оорусу – 0,9% түзөт.

Буга байланыштуу Саламаттыкты сактоо министрлиги скринингдик программаларды ишке ашырууда бир катар системалуу өзгөртүүлөрдү киргизүүнү демилгеледи. Рак оорусун алгачкы этапта аныктоо үчүн скринингдик борборлор баштапкы медициналык-санитардык жардамдын (БМСАК) деңгээлинде координацияланат, мындан ары онкологиялык борборлордун деңгээлинде кошумча текшерүүнү жана жыйынтыктоочу диагнозду борборлоштуруу жүргүзүлөт.

Бул иш-чара онкологиялык оорулардын өнүккөн стадияларын алдын алуу жана шишикке шектелгенден стационардык дарылоого чейинки бейтаптын мониторингин камсыз кылууга багытталган. Аялдар арасында онкологиялык ооруларды азайтуу үчүн 35-55 жаш курактагы адамдарда HPV үчүн заманбап скринингдик тесттерди, ошондой эле рактын башка түрлөрүн эрте диагностикалоо үчүн сандык гемокульттук тестти, эндоскопиялык жана виртуалдык колоноскопияны киргизүү пландаштырылууда.

Ошондой эле өпкө рагына скринингди киргизүү жана ашказан рагын эрте диагностикалоо программасын иштеп чыгуу каралган. Мурда маалымдалгандай, В жана С гепатитине универсалдуу скринингди киргизүү, кийин динамикалык мониторинг жүргүзүү жана аныкталган бейтаптарды дарылоо менен цирроздун жана боордун рагынын негизги себеби болгон вирустук гепатитти жоюуга алып келиши керек.

Кошумчалай кетсек, жылдын экинчи жарымынан баштап инсульт жана инфаркттын алдын алуу үчүн эркектердин баш мээсинин бузулушун эрте аныктоо боюнча скринингдер башталат.

Сүрөт:Казакстан Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги