Жыл сайын 31-майда бүткүл дүйнөлүк тамекисиз күнү белгиленет. Анын максаты – тамеки заттарынын зыянына көңүл буруу жана тамеки өнөр жайынын келечек муундардын ден соолугуна тийгизген таасирин алдын алуу.

2025-жылы жаштарды тамеки жана никотин өндүрүүчүлөрдүн манипуляциясынан коргоого көңүл бурулат. Көп миллиард долларлык кирешени сактап калуу үчүн тамеки компаниялары дайыма жаңы керектөөчүлөрдү, айрыкча өспүрүмдөр менен жаштардын арасынан табышы керек. Бул үчүн атайын жаштар үчүн жагымдуу форматтар, даамдар, таңгактоо жана жарнамалык стратегиялар түзүлөт.

2025-жылга карата дүйнө жүзү боюнча болжол менен 1,2 миллиард тамеки чеккендер бар. Бул сан тамеки чегүүнү азайтуу аракеттерине карабастан, глобалдык тамеки колдонууну кыскартуудагы прогресстин басаңдап баратканын көрсөтүп турат.

Тамеки тартуу тууралуу кызыктуу фактылар

1. Тамеки чегүү жылына 8 миллиондон ашык адамды өлтүрөт, алардын 1,3 миллиондон ашыгы пассивдүү тамеки тартууга дуушар болгон тамеки тартпагандар. (БҮТКҮЛ ДҮЙНӨЛҮК САЛАМАТТЫК САКТОО УЮМУ)
2. Тамеки – бул анын туруктуу колдонуучуларынын жарымын өлтүргөн жалгыз керектөөчү продукт.
3. Бардык тамеки тарткандардын 80%дан ашыгы кирешеси төмөн жана орто өлкөлөрдө жашашат. Бул тамекини ден соолук маселеси гана эмес, ошондой эле социалдык адилетсиздикке айлантат.
4. Бир тамекиде коргошун, мышьяк, аммиак, ацетон жана формальдегид сыяктуу 7000ден ашык химиялык заттар бар. Алардын 70ке жакыны канцерогендик заттар.
5. Тамеки тартуу экономикалык жактан чоң зыян алып келет. ДССУ тамеки чегүүдөн болгон глобалдык жоготуулар (медициналык чыгымдар жана өндүрүмдүүлүктү жоготуу) жыл сайын болжол менен 1,4 триллион АКШ долларын түзөт деп эсептейт.
6. Ар бир чеккен тамеки өмүрдү болжол менен 11 мүнөткө кыскартат.
7. Электрондук тамеки коопсуз альтернатива эмес. ДСУнун маалыматы боюнча, вейп менен баштаган өспүрүмдөр кадимки тамекиге үч эсе көп өтүшөт.
8. Айлана-чөйрөгө зыян Жыл сайын дүйнө жүзү боюнча 4,5 триллиондон ашык тамекинин калдыктары ыргытылат, бул аларды планетадагы эң көп таралган таштандынын үч түрүнүн бирине түзөт.
9. Позитивдүү факт: тамекини таштагандар 1 жылдан кийин инфаркт коркунучун 2 эсеге азайтса, 10 жылдан кийин өпкөнүн рак оорусуна чалдыгуу коркунучу 50% га төмөндөйт.

Бул күнү коомдук саламаттыкты сактоо тармагынын активисттери жана уюмдары биригип, тамекинин реалдуу коркунучтары тууралуу коомго маалымат беришет. 2025-жылдагы Бүткүл дүйнөлүк тамекисиз күнүнүн негизги максаттарына төмөнкүлөр кирет:

• Тамеки өнөр жайы колдонгон маркетинг жана манипуляция ыкмалары жөнүндө маалымдуулукту жогорулатуу;
• Продукциянын жагымдуулугун арттыруучу ароматизаторлорго жана кошумчаларга тыюу салууну жайылтуу;
• тамеки буюмдарын жана никотинди камтыган альтернативаларды жарнамалоого чектөөлөр;
• таңгактоо жана продукт дизайны үчүн жаңы талаптарды иштеп чыгуу, алардын визуалдык жагымдуулугун азайтат.

Бул чаралар, айрыкча жаштар арасында тамеки тартуунун деңгээлин төмөндөтүүгө жана коомдо тамеки өнөр жайынын таасирине туруктуу иммунитетти калыптандырууга багытталган.