Душанбе, 3 маусым – «Караван Инфо» АА.Тәжікстанға қыста суды жинап, жазда жайылымдарға жіберетін «мұз мұнаралары» деп аталатын жасанды мұздықтарды құру бойынша Қырғызстанның инновациялық тәжірибесін енгізу ұсынылады. Бұл технология таулы және құрғақ аймақтардағы жердің деградациясымен және су тапшылығымен тиімді күресуге мүмкіндік береді — жаһандық климаттың өзгеруі аясында шиеленісе түсуде.

Душанбеде өткен Мұздықтарды сақтау жөніндегі халықаралық конференция аясында өткен «Мұздықтардың тұрақтылығын арттыру бойынша жаһандық әрекеттерді жандандыру» сессиясында «Тұрақты даму стратегиясы институты» қоғамдық қорының атқарушы директоры Анара Алымқұлова (Қырғызстан) осылай деді.

Оның айтуынша, алғашқы жасанды мұздықтар Қырғызстанда 2022 жылы Жалал-Абад облысында пайда болған. Оларды жергілікті тұрғындар ФАО – Біріккен Ұлттар Ұйымының Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының қолдауымен салған. Қазірдің өзінде 2023 жылы тағы екі нысан, ал 2024 жылы – қыста 1,5 миллион текше метрден астам мұз жиналған Баткен облысында бірден жеті жаңа мұздық құрылды.

Мұз мұнаралары тік құбырлар арқылы аязды ауаға шашылатын судың қатуынан жасалады. Негізгі механизм — тау бұлағынан бірнеше шақырымға дейінгі гравитациялық құбыр. Жоғарыға көтерілген су суық ауада қатып, биіктігі 50 метрге дейін мұз құрылымын құрайды. Жазда мұз баяу еріп, адамдарды, егіншілік пен мал шаруашылығын тұрақты сумен қамтамасыз етеді.

ФАО-ның Қырғызстандағы өкілі Олег Гучгельдыев атап өткендей, бір мұздық құру шамамен 3-4 мың АҚШ долларын құрайды, ал әрбір мұз мұнарасы 50 мың текше метрге дейін су жинауға қабілетті. Бұл ең құрғақ айларда да суға сенімді қолжетімділікті қамтамасыз етеді.

Қырғызстан тәжірибесі көрсеткендей, қолжетімді инновациялар Орталық Азия елдерінде, соның ішінде Тәжікстанда климаттық қиындықтарға бейімделудің нақты құралы бола алады.

Баткен облысындағы жасанды мұздық

Фото: Қырғыз Республикасы Президентінің Баткен облысындағы Өкілетті өкілінің баспасөз қызметі