Әртүрлі елдердің ғалымдары жаңа әлеуметтік құбылысты атап өтуде: адамзат тарихында тұңғыш рет жалғыз тұратын адамдар саны отбасы мүшелерінің санымен теңестірілді. Бұл тенденция бірнеше ондаған жылдар бойы қарқын алып келеді, бірақ тақырып әлі де аз зерттелген және жеткіліксіз талқыланған.

2021 жылғы Бүкілресейлік халық санағы бойынша Ресейдегі үй шаруашылықтарының 42% дерлік жалғызбасты адамдарға тиесілі — бұл 27,6 миллион адам. Салыстыру үшін, 2002 жылы бар болғаны 22% болды. Америка Құрама Штаттарында қазір ересектердің жартысынан көбі жалғыз тұрады — шамамен 31 миллион адам. Осындай өсім Еуропа елдерінде: Швецияда, Данияда, Норвегияда, Финляндияда, сондай-ақ Канада, Австралия, Франция, Германия және Англияда байқалады. Дәстүрлі түрде отбасы құрылымы күшті Жапонияның өзінде үй шаруашылықтарының шамамен 30%-ы бір адамнан тұрады. Үндістанда жағдай ұқсас сценарий бойынша дамып келеді.

«Новая газетаның» жазуынша, бөлек тұратын адамдар санының артуы төрт негізгі фактормен байланысты: технологияның дамуы, әйелдер рөлінің артуы, жаппай урбанизация және орташа өмір сүру ұзақтығының артуы.

Заманауи технологиялар адамдарға өзін жалғыз сезінуге мүмкіндік береді. Тамақты үйге жеткізуге тапсырыс беру оңайырақ болды, дауыстық көмекшілер тұрмыстық техниканы басқарады, қашықтан жұмыс және онлайн байланыс үйден шықпай-ақ әлеуметтік байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Адамдар әлеуметтік белсенділікті сақтай отырып, «жалғыз өмір сүруді» таңдайды.

Жұмыс күшінде әйелдердің көбеюі және кеш некеге тұруы жыныстар арасындағы қатынастарды өзгертті. Есейу мерзімі ұзарды, ажырасулар, ажырасулар көбейді. Өскелең ұрпақ не отбасын құруды кейінге қалдыруда, не оны мүлдем жоспарламауда.

Егде жастағы адамдар үшін жалғыздық бұдан былай әлеуметтік оқшауланумен байланысты емес — қаржылық ресурстар мен қызметтерге қол жетімділік көптеген күнделікті мәселелерді жояды.

Жаппай урбанизация да жалғыз өмір сүрудің дамуына ықпал етеді. Халық тығыз орналасқан қалаларда пікірлес адамдарды тауып, мәдени өмірге араласу оңайырақ. Мысалы, әлеуметтанушылар «екінші жастық» деп атайтын жаңа өмір салтының символы ретінде ересектерге арналған балалар ойынының бейімделуі — кикбол ойыны танымал болуда. 30-40 және одан жоғары жастағы адамдар жиі әлеуметтік белсенді болып қалады, серіктестерін ауыстырады және өмір жолын таңдауға асықпайды.

25 жасқа дейінгі жастардың ұрпағы көбінесе ата-анасымен бірге өмір сүруге оралады, бұл «бумеранг буыны» деп аталады. Бұл мінез-құлық жаңа әлеуметтік нормаларды көрсетеді, онда отбасы және өсу туралы дәстүрлі идеялар өзгереді.

Осылайша, әлем әлеуметтік өмір мен қолдаудың жаңа формаларымен ілесе отырып, дәстүрлі отбасылық құрылымдар жеке дарашылдыққа жол беретін жаңа дәуірге қадам басуда. Бұл құбылыс қоғам үшін 21 ғасырдағы әлеуметтік өзара әрекеттесуді қайта қарау үшін жаңа міндеттер мен мүмкіндіктер ашады.