Алдында сөз алған әріптестерім өз жолдарымен, әдебиетке қосқан үлестерімен бөлісті. Менің презентациям Қазақстандағы және шетелдегі жастармен жұмыс істеудің көп жылдық тәжірибесіне негізделген. Мен үш тілдегі 30 кітаптың, сондай-ақ Лондонда шыққан ағылшын тіліндегі басылымның авторымын. Көп жылдар бойы халықаралық әдеби байқаулардың қазылар алқасында Қазақстан мен түркі халықтарының атынан өнер көрсету құрметіне ие болдым. Бұл тәжірибе маған әдеби өнердің дамуы мен жетілдірілуі туралы білімімді жаңа буын жазушылармен бөлісуге мүмкіндік береді.

Мектептер мен университеттердің нағыз әдеби шеберханаға айналып бара жатқанына мені студенттермен және оқушылармен кездесулерім сендірді. Болашақ қаламгерлер дүниеге келіп, сөзге деген құрмет, ойлау қабілеті, өз үнімен бөлісуге деген құштарлық тәрбиеленеді. Сондықтан оқу-ағарту, университет шеберханалары тақырыбы әдебиеттің болашағын айқындайтын негізгі факторлардың бірі сияқты көрінеді маған.

Жазушының жеке тәжірибесінен, талантынан, тағдырынан қалай туатынын жиі айтамыз. Бірақ олардың қай жерде және қалай өскені, жолда кіммен кездескені, сөз құдіретіне деген сенімді кім бірінші оятатыны да бірдей маңызды. Мектептер мен университеттердегі әдеби шеберханалар жазуды үйренуге арналған орындар ғана емес. Олар болашақ жазушылар, сыншылар, зерттеушілер қалыптасатын нағыз рух зертханалары. Дәл осы жерде жастар өзін-өзі танытуды, өз мәдениетінің құндылығын мойындауды және бір мезгілде басқалардың мәдениетін түсінуді үйренеді.

Неліктен бұл соншалықты маңызды? Өйткені мектеп пен университет сөздің ең алдымен саналы құралға айналатын орны. Тәлімгерлердің жетекшілігімен жасөспірімдер өздерінің бақылау және сипаттау қабілетін ашады. Олар тілдің тереңдігін, метафораның құдіретін, бейнелеу дәлдігін сезіне бастайды. Бұл тұрғыда әдеби шеберхананың маңызы жаңа технологиялар әзірленетін немесе ғылыми тәжірибелер жүргізілетін университет зертханасынан кем емес. Тек осында ғана адамның жан дүниесіне, оның түсіну және эмпатия қабылдау қабілетіне эксперименттер жүргізіледі.

Оның үстіне шеберханалар жазушыларды ғана емес, оқырмандарды да тәрбиелейді. Әңгіме немесе өлең жазуға талпынған жас ешқашан кітапты құмарсыз оқымайды. Олар әрбір сөздің қадірін сезініп, мәтінге қанша күш пен жүрек кеткенін түсінеді. Бұл зейінді, ризашылықты және ойлы оқырмандар буынын жасайды.

Цифрлық ғасыр шексіз мүмкіндіктер ашып, сонымен қатар үстірт қабылдаудың қауіп-қатерін әкелген бүгінгі күні әдебиет пен оны оқыту клип негізіндегі ойлауға қарсы дәріге айналуда. Университеттер мен мектептер тек білім қоймасы ғана емес, сонымен қатар экрандардың шексіз ағынында ерімейтін сөздер шынымен резонанс тудыратын жарқын шығармашылық үшін кеңістік болуы керек.

Әдеби шеберханаларға, жас авторларға арналған гранттық бағдарламаларға, халықаралық жастар байқаулары мен алмасуларға мемлекеттік қолдау көрсету мәдени болашақтың кепілі бола алатынына сенімдімін. Өйткені, жазушы диалог арқылы дамиды: тәлімгермен, кітаппен, құрдастарымен.

Мұндай семинарлардың тек ірі елордалық университеттерде ғана емес, сонымен қатар ресурстар аз болуы мүмкін, бірақ таланттар көп емес аймақтарда болуы өте маңызды. Шағын қалалар мен ауылдардағы жас авторларды қолдау әлемге жаңа есімдер, жаңа дауыстар және жаңа тағдырлар береді.

Сондықтан да біз үшінші жыл «Әдеби Азия» атты жаһандық, халықаралық әдеби байқауымызда жастарға көңіл бөле бастадық. Біз олар үшін арнайы атақты ақындар мен прозашылардан қазылар алқасын құрдық. Бұл дүниенің болашақ жазушылары дүниеге келген кеңістік.

Мектептер мен университеттерге, әдеби шеберханалар мен үйірмелерге, байқауларға инвестиция салсақ, әдебиетті ғана емес, адамзаттың өзін де сақтаймыз. Сыныпта, студенттік клубтар мен мектеп үйірмелерінде, жарыстарда туған сөздер бір күні әлем сахналарында естілетініне сенемін. Сонда біз айта аламыз:«Иә, әдебиеттің келешегі өміршең, берік, адал болуы үшін бәрін істедік.».

Біз әдебиеттің болашағы жеке авторларға ғана емес, жаңа ұрпақты қалай тәрбиелейтінімізге де байланысты заманда өмір сүріп жатырмыз. Университеттер, мектептер, жарыстар жай ғана білім алатын орын емес, сөздің шеберханасы, болашақтың шеберханасы. Әдеби бастамаларды қолдап, жастарға арнап шығармашылық клубтар, семинарлар, байқаулар ұйымдастырсақ, біз оларға ең маңызды нәрселерді: сөзге деген сүйіспеншілікті, шындықты құрметтеуді, әдебиеттің құдіретіне деген сенімді сіңіреміз. Ортақ ісіміз болашақ ұрпаққа сөз нұры болып қала берсін.

Түрлі елдер мені көптеген халықаралық әдеби форумдарға шақырады. Әйтсе де, дүниежүзілік әдебиеттің дамуы мен болашағын талқылаған жазушылардың дүниежүзілік құрылтайын бірінші рет көріп отырмын.

Ресейге рахмет, ұйымдастырушыларға, осындай жаһандық оқиға үшін рахмет!
Назар аударғаныңызға рақмет!

Бақыт Рүстемов— экономист, жазушы, журналист, халықаралық публицист, әдебиеттанушы, тарихшы, теолог, аудармашы, музыкант, ақын, Халықтар дипломатиясы достастығы (ХҚДБ) президенті, Еуразия халықтары ассамблеясы (Мәскеу) Әдеби кеңесінің тең төрағасы (Мәскеу қ.), белгілі халықаралық қоғам қайраткері, Қазақстанға танымал дипломат, ірі қоғам қайраткері. шетелде, 30 кітаптың авторы

Фото: IA Caravan Info