Donald Tramp Amerika qo‘shinlari hech qachon Bagrom havo bazasini tark etmasligi kerakligini bir necha bor ochiq aytdi. Uning pozitsiyasi faqat strategik mulohazalar bilan bog‘liq emas: u Tolibondan mag‘lubiyatga uchragan amerikalik harbiylar mintaqadagi eng yirik bazasini tark etishga majbur bo‘lganidan qattiq qayg‘urmoqda. Haybatulloh Oxundzoda barcha mintaqaviy Tolibon qo‘mondonlarini harakatning asosiy tayanchi bo‘lmish Qandahorda uch kunlik yig‘ilishga chaqirdi. Oxundzodaning bevosita rahbarligida o‘tkazilgan yig‘ilish Bagrom aviabazasi xavfsizligini ta’minlash masalalarini muhokama qilishga bag‘ishlandi.
Tolibonning oliy harbiy va siyosiy yetakchilarining Qandahorda Bagrom taqdiri va AQShning strategik bazaga qaytishi tahdidini muhokama qilish uchun chaqirilishi harakat hokimiyatga qaytganidan keyin jiddiy ichki muammolarga duch kelganidan dalolat beradi.
Afg'onistondagi o'ta og'ir xavfsizlik vaziyati fonida Tolibon hokimiyatga yopishib olishga astoydil harakat qilmoqda, parda ortida esa deyarli noma'lum jarayonlar sodir bo'lmoqda. Qandahor uchrashuvi eng yorqin misollardan biridir.
Bu uchrashuvdan hech qanday ma’lumot chiqishini kutishga asos yo‘q: Tolibonning barcha qarorlari singari, u ham jamoatchilik va ommaviy axborot vositalaridan uzoqda. Biroq uning o‘tkazilishining o‘zi ham harakat jiddiy bosim ostida qolganidan, uning qonuniyligi va suvereniteti masalasi ekzistensial masalaga aylanib borayotganidan dalolat beradi.
Xabar qilinishicha, Tolibon Amerika tomonidan Bagramni qayta qo‘lga olish ehtimoliga javoban xudkush otryadlarni qurollantirishdan tortib, har qanday tashqi hujumni qaytarish uchun Tramp bilan muzokaralar olib borishgacha bo‘lgan chora-tadbirlarni ko‘rib chiqmoqda. Harakatning oliy harbiy va siyosiy yetakchilari o‘rtasidagi kelishmovchiliklar haqida ham tasdiqlanmagan xabarlar paydo bo‘ldi.
Biroq, bir fakt o‘zgarishsiz qolmoqda: Trampning Bagramni AQSh nazoratiga qaytarish qarori. Bu Tolibonni o'ta qiyin ahvolga solib qo'yadi va Bagram bo'yicha qarorni ayniqsa qiyin qiladi.
Ishonchli manbalarning xabar berishicha, harakat ikki yo‘l o‘rtasida bo‘lib qolgan: AQShning bazani qayta egallash haqidagi ehtimoliy qaroriga qarshilik ko‘rsatish va siyosiy, iqtisodiy va harbiy manfaatlarga erishish uchun Vashington bilan kelishuvga erishish.
Shuni ta'kidlash kerakki, Amerikaning Bagromga potentsial qaytishi Xitoy yadroviy inshootlari ustidan nazoratni kuchaytirish, Markaziy Osiyoda Rossiyaga qarshi turish yoki Eronni ushlab turish bilan cheklanmaydi. Yana bir maqsad bor: AQShning Afg'onistondagi mag'lubiyati tarixini qayta yozish. Zero, Amerika qo‘shinlarining Bagromdan olib chiqib ketilishi mag‘lubiyat ramziga aylandi.
Tramp Bagramni tark etish katta xato ekanligini bir necha bor ta’kidlagan. Uning uchun u yerga qaytish nafaqat strategik mavjudligini tiklash, balki Qo'shma Shtatlarning global obro'sini tiklashni ham anglatadi – u hokimiyatga qaytganining birinchi kunidanoq erishish uchun bir qator ziddiyatli qadamlar qo'yib, erishmoqchi bo'lgan narsadir.
Qolaversa, afg'on tuprog'ida xorijiy qo'shinlarning har qanday bo'lishi Tolibonning "g'alaba" va "mamlakatni ozod qilish" haqidagi hikoyasining asosini buzadi. Bu ularning davlat mustaqilligi haqidagi da'volarini shubha ostiga qo'yadi.
Shunday ekan, Trampning irodasiga rozi bo‘lish Afg‘oniston mustaqilligini AQShga samarali tarzda topshirishni anglatadi – aynan Tolibon bu mustaqillik uchun kurashgan va qon to‘kkan deb da’vo qiladi.
Trampning Bagram kelishuvi Tolibonga ma’lum siyosiy, iqtisodiy yoki harbiy foyda keltirgan taqdirda ham, o‘z mafkuraviy va “jihodiy” e’tiqodlariga sodiq qolgan harakatning radikalroq a’zolari buni xiyonat sifatida qabul qilishlari va AQSh va o‘z rahbariyatiga qarshi isyon ko‘tarishlari xavfi bor.
Shunday qilib, Trampning strategik Bagram bazasiga ehtimoliy qaytishi Tolibon harakatini qiyin va qarama-qarshi tanlovga duchor qiladi: AQSh oldida o‘zining harbiy va siyosiy kuchsizligini tan olish va Afg‘onistonning e’lon qilingan mustaqilligini buzish, shuningdek, o‘zining mafkuraviy tamoyillariga putur yetkazish o‘rtasida.
Afg'onistonlik mustaqil ekspert
Foto: Kollaj IA Karavan Info / Jamoat mulki / Shtab Sgt. Whitney Amstutz / Ochiq manbalar
Ushbu maqola sun'iy intellekt yordamida tarjima qilingan.