Қазақстанда 2024 жылы 2,5 миллион ірі қара терісі өндірілді, алайда олардың тек 8% — ы ғана өңдеуге жіберілді, 13% — ы экспортталды, ал қалған 79% — ы өңделмеген күйінде қалды. Былғары өнеркәсібінде жұмыс істейтін өндірушілер негізінен импорттық шикізатты пайдаланады, өйткені елде сапалы жергілікті шикізат іс жүзінде жоқ. Мұндай жағдай жүн өнеркәсібінде де қалыптасты.

Саланың негізгі проблемаларының бірі шикізат сапасының төмендігі болып табылады. Қазақстанда мал сою, жүн қырқу, шикізатты сақтау және тасымалдау бойынша нақты стандарттар мен талаптар жоқ. Бұл материалдардың бұзылуына әкеледі, бұл өз кезегінде қайта өңдеу көлемін азайтады және айтарлықтай шығындарға әкеледі.

Сонымен қатар, қайта өңдеу зауыттары төмен жүктемеде жұмыс істейді. Мысалы, тері өңдеу зауыттарына жүктеме тек 6%, ал жүн өңдеу зауыттарына жүктеме тек 26% құрайды. Бұл кәсіпорындар барлық өндірістік әлеуетті пайдаланбайды, бұл саланың ресурстарын толық пайдаланбауға және оның экономикалық әлеуетін төмендетуге әкеледі.

Тағы бір проблема-көптеген қайта өңдеу зауыттарындағы ескірген жабдық, бұл халықаралық стандарттарға сәйкес келетін өнімдер шығаруға мүмкіндік бермейді. Бұл отандық кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін төмендетеді, олардың сыртқы нарықтарға шығуын қиындатады және қаржылық тұрақтылықты шектейді.

Мал шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу үшін инфрақұрылымның жеткіліксіздігі саланың дамуын тежейтін маңызды фактор болып табылады. Ауылдық жерлерде қажетті қоймалар мен тоңазытқыштардың болмауы шикізатты сапалы сақтауға және оның тиісті жағдайларын сақтауға кедергі келтіреді. Сондай-ақ, көптеген кәсіпорындарда экологиялық талаптарды бұзатын және қоршаған ортаға зиян келтіретін қайта өңдеу немесе қайта өңдеу жүйесі жоқ.

Шағын және орта кәсіпорындар үшін жүйелі мемлекеттік қолдаудың, оның ішінде субсидиялар мен жеңілдікті кредиттердің болмауы да саланың дамуына кедергі келтіреді. Көбінесе қайта өңдеу кәсіпорындары өз қаражаттарына немесе шетелдік инвестицияларға тәуелді болады, бұл олардың кеңейту және модернизациялау мүмкіндіктерін шектейді.

Былғары мен жүнді өңдеудің заманауи технологияларын меңгерген білікті мамандардың жетіспеушілігі тағы бір маңызды кедергі болып табылады. Мұндай кадрларсыз өндіріс тиімділігін арттыру және саланы дамыту үшін қажетті инновацияларды енгізу қиын.

Осы проблемаларды шешу үшін депутаттар Үкіметке былғары мен жүн сапасының ұлттық стандарттарын әзірлеуді, инфрақұрылымды дамытуға және заманауи технологияларды енгізуге бағытталған арнайы мемлекеттік бағдарламаны іске қосуды ұсынады. Сонымен қатар, субсидиялар мен жеңілдетілген несиелер беру арқылы шағын және орта бизнесті қолдауды күшейту, сондай-ақ саланы жоғары білікті кадрлармен қамтамасыз ету үшін мамандарды даярлау деңгейін арттыру маңызды.

Шикізат сапасын жақсартуды, өндірісті жаңғыртуды және бизнесті қолдауды қамтитын кешенді тәсіл ғана Қазақстанның былғары және жүн өнеркәсібін жаңа деңгейге көтеріп, оны әлемдік нарықта бәсекеге қабілетті ете алады.

Фото: ашық көздерден

Yandex аудармашысының көмегімен аударылған