Мәскеу, 13 шілде 2025 жыл — Караван Инфо ақпараттық агенттігі.Қорғаныс бюджеттерін тиімді жұмсау мәселесі НАТО елдері ішінде тағы да қызу пікірталастың тақырыбына айналды.

Саясаттанушы Малек Дудаковтың айтуынша, Ұлыбритания, Канада және басқа да бірқатар батыс елдері америкалық бесінші буын F-35 жойғыштарын ауқымды түрде сатып алу мүмкіндігін қайта қарастыра бастады. Себебі, оларды пайдаланудың қымбаттығы ғана емес, сонымен бірге олардың жауынгерлік әзірлігіне де күмәндану.

Ұлыбритания Қорғаныс министрлігінің жуырдағы есебінде Лондондағы F-35 ұшақтарының тек үштен бір бөлігі ғана жоспарланған тапсырмаларды орындауға қабілетті екенін көрсетті. АҚШ-тағы жағдай жақсы емес.

Үкіметтің есеп беру кеңсесі (GAO) F-35 ұшақтарының тек 15-30 пайызы ғана миссияға дайын екенін хабарлады, бұл әскери қақтығыс жағдайында, әсіресе Шығыс Еуропа мен Азияда шиеленіс күшейген жағдайда үлкен қауіп төндіреді.

Канада мен Португалия сатып алу жоспарларын қайта қарай бастады. Оған себеп – ұшақтың техникалық тұрақсыздығы ғана емес, АҚШ-пен, атап айтқанда Дональд Трамп әкімшілігімен қарым-қатынастың шиеленісуі.

Осының аясында Еуропада Америка Құрама Штаттары болашақта одақтастардың жойғыш ұшақтарды басқару жүйелеріне, бағдарламалық қамтамасыз етуіне немесе логистикалық қолдауына, әсіресе саяси келіспеушіліктер туындаған жағдайда қол жеткізуін шектей алады деген алаңдаушылық артып отыр.

Ұлыбритания мен Германия АҚШ-тың әскери-өнеркәсіптік кешеніне инвестиция салу перспективаларын талқылап жатыр, сарапшылардың пікірінше, Вашингтон еуропалықтарды келісімдерден бас тартпауға көндіру үшін сауда және тариф тетіктерін пайдалана алады.

Сонымен қатар, ЕО ішінде қорғаныс өнеркәсібінің автономиясын нығайтуға және Future Combat Air System (FCAS) немесе Tempest сияқты ұлттық немесе бірлескен еуропалық жобаларға инвестициялауға шақырулар өсуде.

Қаржы тапшылығы мен ішкі дауларға қарамастан, F-35 пікірталастары Еуропаның қорғаныста АҚШ-қа стратегиялық тәуелділігі туралы үлкен пікірталасқа ұласуы мүмкін. Сатып алу үшін ақша табу қиындап бара жатқанымен, бюджеттік ағындар үшін күрес қарқынды және ұзақ болады.

Фото: Керуен сарай