Душанбе, 20 желтоқсан 2025 жыл – Karavan Info ақпараттық агенттігі. Тәжікстан Республикасының Президенті, Ұлт көшбасшысы Эмомали Рахмонның Жапонияға ресми сапары екіжақты қарым-қатынастарды дамытудағы маңызды кезең болып табылады және Душанбе мен Токионың саяси диалогты, экономикалық ынтымақтастықты және гуманитарлық алмасуларды кеңейтуге деген тұрақты өзара қызығушылығын растады.

18 желтоқсанда Тәжікстан көшбасшысы Орталық Азия-Жапония диалог саммитіне қатысу және бірқатар жоғары деңгейдегі екіжақты кездесулер өткізу үшін Жапонияның Токио қаласына келді. Ханеда халықаралық әуежайында Президент Эмомали Рахмонды Жапонияның жоғары лауазымды шенеуніктері жылы қарсы алды. Құрмет белгісі және сапарының жоғары мәртебесі ретінде әуежай аумағы мемлекеттік жалаулармен безендірілді.

Парламентаралық диалог сенім негізі ретінде

19 желтоқсанда Тәжікстан Президенті Токиода Тәжікстан-Жапония парламентаралық достық және ынтымақтастық тобының төрағасы және Жапония Өкілдер палатасының мүшесі Кейдзи Фуруямен кездесті. Эмомали Рахмон парламентаралық механизмнің екі ел арасындағы достықты нығайтуға және практикалық ынтымақтастықты кеңейтуге қосқан үлесін жоғары бағалады.

Әңгіме барысында тараптар энергетика, денсаулық сақтау, ғылым және білім беру, көлік, ауыл шаруашылығы және адами даму сияқты негізгі салалардағы бірлескен жобаларды жүзеге асыру мәселелерін егжей-тегжейлі талқылады.

Ақпараттық технологиялар саласындағы ынтымақтастыққа, технологиялық парктерді құруға, бизнес-инкубаторлар мен стартаптарды қолдауға, сондай-ақ жоғары білікті IT мамандарын даярлауға ерекше назар аударылды.

Гуманитарлық сала екі жақты қарым-қатынастардың маңызды саласы ретінде танылды. Гуманитарлық алмасуларды кеңейту, Тәжікстан азаматтарының Жапонияның жоғары оқу орындарында оқуына арналған квоталарды көбейту және мамандандырылған оқу курстарын дамыту перспективалары талқыланды.

JICA: Инфрақұрылымнан инновацияға дейін

Сапардың маңызды бөлігі Президент Эмомали Рахмонның Жапония халықаралық ынтымақтастық агенттігінің (JICA) президенті Акихико Танакамен кездесуі болды. Мемлекет басшысы Тәжікстанның JICA бағдарламалары бойынша Жапониямен ынтымақтастықтың деңгейі мен практикалық әсерін жоғары бағалайтынын атап өтті.

Өнеркәсіп, көлік, энергетика, ауыл шаруашылығы, сумен жабдықтау, білім беру және денсаулық сақтау салаларындағы бірлескен жобаларға баса назар аударылды. Қосалқы станция салу және кеден бекетіндегі жүктерді сканерлеу жабдықтарын жаңғырту бойынша екі жаңа гранттық келісімге қол қою құпталды.

Жеңілдікпен иен несиелерін қоса алғанда, тікелей жапон инвестицияларын тарту мәселесі бөлек талқыланды. Жасыл энергетиканы дамыту серіктестіктің ең перспективалы бағыттарының бірі ретінде анықталды.

Сондай-ақ, JDS бағдарламасын медицина, нанотехнология, ақпараттық технологиялар, авиациялық технологиялар, киберқауіпсіздік, қоршаған ортаны қорғау сияқты салаларда кеңейтуге және инновациялар мен цифрлық технологиялар бойынша тәжік-жапон орталығын құруға қызығушылық білдірілді.

Экономика, инвестициялар және жаңа құндылық тізбектері

Сол күні Тәжікстан Президенті Жапонияның Ресеймен және жаңа тәуелсіз мемлекеттермен сауда қауымдастығының (ROTOBO) президенті Масами Иидзимамен кездесті. Келіссөздер барысында сауда-экономикалық ынтымақтастықтың перспективалы бағыттары талқыланды.

Эмомали Рахмон ROTOBO Тәжікстан мен Жапония арасындағы экономикалық және сауда байланыстарын кеңейтудің маңызды тетігі екенін атап өтті. Мемлекет басшысы республиканың бірегей табиғи ресурстарға, қолайлы географиялық орналасуына және айтарлықтай адами әлеуетке ие екенін, бұл елді логистика мен өндіріс тізбегін дамыту үшін перспективалы платформаға айналдыратынын атап өтті.

Ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеуге, тоқыма өнеркәсібін, банк ісін, жасанды интеллектті және фармацевтиканы дамытуға ерекше назар аударылды. Жапон тарапына шағын су электр станцияларын, күн және жел электр станцияларын салуға, қолданыстағы энергетикалық нысандарды жаңғыртуға және бірлескен кәсіпорындар құруға қатысу мүмкіндігін қарастыру ұсынылды.

Экологиялық таза ауылшаруашылық өнімдерін – жемістерді, жүзімді, бұршақ тұқымдастарды және дәрілік өсімдіктерді өсіру, сондай-ақ елдің минералды шикізаты мен энергетикалық ресурстарын пайдаланатын өнеркәсіптік кәсіпорындарды құру да маңызды салалар ретінде танылды.

Жер қойнауы, энергетика және жасыл технологиялар

Іс-шараға толы бағдарлама Президент Эмомали Рахмон мен Жапония металлургиялық және энергетикалық қауіпсіздік ұйымының (JOGMEC) атқарушы директоры Ичи Такахара арасындағы кездесумен аяқталды.

Мемлекет басшысы Тәжікстанның энергетика және тау-кен салаларындағы жобалар бойынша JOGMEC-пен ынтымақтастыққа мүдделі екенін білдірді. Талқылау пайдалы қазбаларды өндіру және өңдеу технологияларын жаңғырту, бірлескен өндірістік кәсіпорындар құру және жапон инвестициялары мен озық технологияларды пайдалана отырып жаңартылатын энергия көздерін дамыту мәселелеріне арналды.

Президент елдің жапон компанияларының жасыл технологияларды енгізуге белсенді қатысуына мүдделі екенін атап өтті. Жапон тарапына Тәжікстанның мемлекеттік органдарымен, университеттерімен және ғылыми-зерттеу институттарымен пайдалы қазбаларды барлау және игеру саласында ынтымақтастық орнату ұсынылды.

Президент Эмомали Рахмонның Жапонияға ресми сапары тәжік-жапон қарым-қатынастарының дәстүрлі серіктестік шеңберінен шығып, стратегиялық және көпқырлы сипатқа ие болып келе жатқанын көрсетті. Диалог тек экономика мен инвестицияны ғана емес, сонымен қатар білім беруді, инновацияларды, қоршаған ортаны және XXI ғасырдың қиындықтарына жауап беретін тұрақты даму моделін әзірлеуді де қамтиды.

ФОТО: Тәжікстан Республикасы Президентінің баспасөз қызметі