Тажикстан Республикасы менен Кыргыз Республикасынын ортосундагы дипломатиялык мамилелер 1993-жылдын 14-январында эзелтен бери келе жаткан достук жана жакшы коңшулук мамилелердин негизинде калыбына келтирилген. 1997-жылдын март айынан бери эки өлкөнүн борборлорунда элчиликтер ачылып, эки тараптуу мамилелердин укуктук негиздери 100дөн ашык документти камтыйт.

Негизги укуктук актылар болуп 1996-жылдын 12-июлундагы Мамлекеттер аралык мамилелердин негизги принциптери жөнүндө Келишим жана 2004-жылдын 26-майындагы Жакшы коңшулук жана кызматташтык жөнүндө Келишим саналат, алар эгемендүүлүктүн 30 жылдыгындагы мамилелердин пайдубалын түзгөн.

Эгемендүүлүк жылдарында эки мамлекеттин башчылары байма-бай иш сапар менен болуп, достук жана кызматташтык мамилелер чыңдалып келет. Тажикстандын президенти Эмомали Рахмон Бишкекке төрт жолу (1993-жылдын январь, 1998-жылдын майы, 2013-жылдын майы жана 2021-жылдын июнь айлары) келген. 2025-жылдын март айында Тажикстан Республикасынын Президенти Кыргызстанга мамлекеттик визит менен келип, эки тараптуу мамилелерди өнүктүрүүнүн жаңы барагын ачты.

Сүйлөшүүлөрдүн жүрүшүндө актуалдуу маселелер жана кызматташтыктын келечеги кеңири талкууланып, Тажикстан менен Кыргызстандын президенттеринин Исфара (Тажикстан) жана Боткант (Кыргызстан) шаарларындагы эки чек ара бекетинин ачылыш аземине биргелешип катышуусу өзгөчө маанилүү болду. Бул объектилер эки тараптуу мамилелерди өнүктүрүүгө жана бекемдөөгө салым кошуп, достуктун символу катары тарыхта калат.

Мамлекеттик визиттин жүрүшүндө 16 маанилүү эки тараптуу документтерге кол коюлду, анын ичинде саясий маданияттын жогорку деңгээлин жана өз ара концессияларды чагылдырган Мамлекеттик чек ара жөнүндө тарыхый келишим.

Экономикалык кызматташтык эки өлкөнүн мамилелеринде маанилүү орунду ээлеп, экономикалык өнүгүүгө гана эмес, тынчтыкты жана стабилдүүлүктү чыңдоого да салым кошууда. Тажикстан менен Кыргызстан соода, транспорт жана энергетика тармагында кызматташып, Борбор Азия чөлкөмүнүн өнүгүшүнө салым кошууда.

Тажикстандын Экономикалык өнүгүү жана соода министрлигинин маалыматы боюнча, 2024-жылы өлкөлөр ортосундагы соода жүгүртүү 12,2 миллион долларды түзүп, 2023-жылга салыштырмалуу 4,3%га көп. Анын 0,7 миллион доллары экспорт, 11,5 миллион доллары импорт. Кыргызстан Тажикстандын соода өнөктөштөрүнүн арасында 0,1% үлүшү менен 30-орунда турат.

2025-жылдын биринчи беш айында соода жүгүртүү 6,1 миллион долларды түздү, бул 2024-жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу 29,8%га көп. Экспорт 1,3 миллион долларды, импорт 4,8 миллион долларды түздү.

Аймактык кызматташтыктын алкагында эки өлкө тең Жамааттык коопсуздук келишими уюму, Көз карандысыз мамлекеттер шериктештиги, Шанхай кызматташтык уюму жана башка уюмдардын ишине активдүү катышууда. Бул кызматташтык экономиканы, коопсуздукту жана социалдык байланыштарды өнүктүрүүгө көмөктөшөт.

Тажикстан менен Кыргызстандын ортосундагы маданий жана илимий кызматташуу эки тараптуу мамилелерди чыңдоодо негизги ролду ойнойт. Биргелешкен маданий майрамдар жана фестивалдар өз ара түшүнүшүүнү, достукту жана стратегиялык өнөктөштүктү өнүктүрүүгө өбөлгө түзөт, бул өз кезегинде экономикалык жана социалдык прогрессти, ошондой эле аймактагы тынчтыкты жана туруктуулукту колдойт.

Сүрөт: Тажикстан Республикасынын Президентинин басма сөз кызматы