Har yili 31-may kuni butun dunyoda Butunjahon tamakiga qarshi kurash kuni nishonlanadi. Uning maqsadi tamaki mahsulotlarining zarariga e'tiborni qaratish va tamaki sanoatining kelajak avlodlar salomatligiga ta'sirining oldini olishdir.

2025 yilda asosiy e'tibor yoshlarni tamaki va nikotin ishlab chiqaruvchilar tomonidan manipulyatsiyadan himoya qilishga qaratilgan. Ko'p milliard dollarlik foydani saqlab qolish uchun tamaki kompaniyalari doimiy ravishda yangi iste'molchilarni topishlari kerak, ayniqsa o'smirlar va yoshlar orasida. Buning uchun yoshlar uchun maxsus jozibador formatlar, lazzatlar, qadoqlash va reklama strategiyalari yaratilgan.

2025 yilga kelib, dunyo bo'ylab taxminan 1,2 milliard chekuvchilar bo'ladi. Bu raqam chekishni kamaytirishga qaratilgan sa'y-harakatlarga qaramay, global tamaki iste'molini kamaytirishdagi taraqqiyotning sekinlashishini aks ettiradi.

Chekish haqida qiziqarli faktlar

1. Chekish yiliga 8 milliondan ortiq odamni o'ldiradi, ulardan 1,3 milliondan ortig'i passiv chekish ta'siriga duchor bo'lgan chekmaydiganlardir. (JSSV)
2. Tamaki doimiy iste'molchilarning yarmini o'ldiradigan yagona iste'mol mahsulotidir.
3. Barcha chekuvchilarning 80% dan ortig'i past va o'rta daromadli mamlakatlarda yashaydi. Bu chekishni nafaqat salomatlik muammosiga, balki ijtimoiy adolatsizlikka ham aylantiradi.
4. Bitta sigaretda 7000 dan ortiq kimyoviy moddalar, jumladan, qo'rg'oshin, mishyak, ammiak, aseton va formaldegid mavjud. Ularning 70 ga yaqini kanserogen hisoblanadi.
5. Chekish katta iqtisodiy zarar keltiradi. JSST hisob-kitoblariga ko'ra, chekishdan global yo'qotishlar (tibbiy xarajatlar va mahsuldorlikni yo'qotish) yiliga taxminan 1,4 trillion AQSh dollarini tashkil qiladi.
6. Har bir chekilgan sigaret hayotni taxminan 11 daqiqaga qisqartiradi.
7. Elektron sigaretalar xavfsiz alternativa emas. JSST ma'lumotlariga ko'ra, vapes bilan boshlagan o'smirlar oddiy sigaretaga o'tish ehtimoli uch barobar ko'p.
8. Atrof-muhitga zarar Har yili dunyo bo'ylab 4,5 trilliondan ortiq sigaret qoldig'i tashlab yuboriladi va bu ularni sayyoramizdagi eng ko'p tarqalgan 3 turdagi chiqindilardan biriga aylantiradi.
9. Ijobiy fakt: chekishni tashlaganlar 1 yildan keyin yurak xuruji xavfini 2 marta kamaytiradi, 10 yildan keyin esa o'pka saratoni xavfi 50% ga kamayadi.

Shu kuni sog‘liqni saqlash sohasi faollari va tashkilotlari tamaki mahsulotlarining haqiqiy tahdidlari haqida jamiyatni xabardor qilish uchun birlashadilar. 2025 yilgi Butunjahon tamakisiz kunning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat:

• Tamaki sanoati tomonidan qo'llaniladigan marketing va manipulyatsiya usullari haqida xabardorlikni oshirish;
• Mahsulotlarning jozibadorligini oshiradigan aromatizatorlar va qo'shimchalarni taqiqlashni targ'ib qilish;
• tamaki mahsulotlari va tarkibida nikotin bo'lgan muqobil mahsulotlarni reklama qilishni cheklash;
• Qadoqlash va mahsulot dizayni uchun ularning vizual jozibadorligini kamaytiradigan yangi talablarni ishlab chiqish.

Ushbu chora-tadbirlar, ayniqsa, yoshlar o‘rtasida tamaki iste’moli darajasini pasaytirish, jamiyatda tamaki sanoati ta’siriga nisbatan barqaror immunitetni shakllantirishga qaratilgan.