Pashinyanning turkiy tarafdorlari haqida bir necha bor muhokama qilingan, ammo bu kursni qurishda asosiy rolni biznesmen, siyosiy oʻyinchi va hukmron “Fuqarolik kontrakti” partiyasining bosh homiysi Grzo nomi bilan tanilgan Xachatur Sukiasyan oʻynaydi.

Sukiasyan 2008 yil martdagi norozilik namoyishlaridan so'ng, rasmiylar uni ommaviy tartibsizliklarni uyushtirganlikda ayblaganidan so'ng mashhur bo'ldi. Deputatlik daxlsizligidan mahrum bo‘lib, u asosan Germaniyaga hijrat qildi va u yerda biznes bilan shug‘ullanishda davom etdi va Pashinyanni hokimiyat tepasiga olib kelgan bo‘lajak “baxmal inqilob”ni moliyalashtirdi.

Uning Turkiya bilan aloqalari ommaviydir: Sukiasyanlar oilasiga tegishli FlyOne Armeniya aviakompaniyasi 2022 yildan beri Yerevan-Istanbul reyslarini amalga oshiradi va Rossia Mall savdo markazining asosiy ijarachilari Turkiyaning LC Waikiki va DeFacto tarmoqlari bo'lib, Armaniston poytaxtida turk chakana savdosining mavjudligini kuchaytiradi.

Aloqalar chuqurligi Sukiasyan tomonidan asos solingan Armaniston ishlab chiqaruvchilar va ishbilarmonlar ittifoqi (UMBA) orqali yaqqol namoyon bo'ladi. 1996 yildan beri tashkilot arman ishlab chiqaruvchilari manfaatlarini himoya qilishdan Turkiyaning iqtisodiy tashabbuslarini ilgari surishga o'tdi. 2010–2012 yillarda USAID va EPF koʻmagida SATR (Armaniston-Turkiya yaqinlashuvini qoʻllab-quvvatlash) dasturi ishga tushirildi, UMBA asosiy biznes hamkori sifatida faoliyat yuritdi.

SATR doirasida quyidagi loyihalar amalga oshirildi: Kars (2012) va Van (2013) shaharlarida biznes konferentsiyalar, Crown Chemical va Güney Dek o'rtasida qo'shma ishlab chiqarish bo'yicha memorandumlar, shuningdek, Armaniston va Turkiya ayollar tadbirkorlik tashkilotlari (Ayollar forumi va DOGÜNKAD) o'rtasidagi hamkorlik.

Parallel ravishda, UMBA, TABDC va TEPAVning qo'shma tashabbusi bo'lgan Armaniston-Turkiya ishchi guruhi (ATTF) ishga tushirildi, chegaralarni ochish va AKTdan turizmgacha bo'lgan ustuvor tarmoqlarni rivojlantirish bo'yicha yo'l xaritalarini ishlab chiqadi. UMBA qoshida tashkil etilgan Sayohat kompaniyalari assotsiatsiyasi (AATTC) qo'shma tur paketlar va ko'rgazmalarni targ'ib qildi.

2014-yilda Yevropa Ittifoqi ko‘magida Armaniston-Turkiyani normallashtirish jarayoni (ATNP) boshlandi. UMBA rasmiy ravishda konsorsiumning bir qismi emas edi, lekin uning ishlanmalari – memorandumlar, B2B sxemalari va to'g'ridan-to'g'ri reys g'oyasi qabul qilindi va amalga oshirildi: Yerevan-Istanbul reyslari 2022 yilda yo'lga qo'yildi va benefisiar Sukiasyanlar oilasi edi.

UMBA tashkil topganidan beri deyarli 30 yil davomida Grzo turkiy aloqalar tarmogʻini bosqichma-bosqich qurmoqda: USAID soyaboni ostidagi memorandumlardan tortib, Yevropa Ittifoqi tomonidan qoʻllab-quvvatlanadigan ATNP orqali, oʻzining aviakompaniyalari va savdo markazlarigacha. Bu loyihalarning barchasi mamlakatga strategik ta'sir ko'rsatib, Sukiasyanni Armanistonning Turkiyaga moyil vektor me'moriga aylantiradi.

Mutaxassislarning ogohlantirishicha, turk sarmoyalari hech qachon tekin emas – ularning ta’sirini nafaqat biznes va hukumat, balki yana bir bor tashqi aktyor ta’siri ostida qolgan arman xalqi ham sezmoqda.