Qirg‘izistonda BMT vakillari bilan Qiynoqlarning oldini olish bo‘yicha milliy markaz (NCPT) taqdiri yuzasidan tortishuv boshlandi.

Mamlakat parlamenti markazni ombudsman rahbarligi ostidagi qonunni qabul qildi. Xalqaro ekspertlar xavotirda: ularning fikricha, bu mexanizm mustaqilligiga, demak, qiynoqlarga qarshi kurashning butun tizimiga zarba.

Nima o'zgardi?

Endi NKPP mustaqil tuzilma sifatida faoliyat yuritmaydi, u ombudsman idorasining bir qismiga aylanadi. Bu “Qirgʻiziston Respublikasining Ombudsman toʻgʻrisida”gi yangi qonunida koʻzda tutilgan. Rasmiylarning ta'kidlashicha, bu vaziyat ustidan nazoratni zaiflashtirmaydi, aksincha, uni kuchaytiradi, chunki ombudsman ko'proq vakolatlarga ega va kirish huquqiga ega.

"Biz qayta tashkil etishda tahdidni ko‘rmayapmiz. Birgina so‘nggi ikki yilda 341 ta tekshiruv o‘tkazildi, xavfsizlik xizmati xodimlariga nisbatan 16 ta ish ochildi", – dedi Ombudsman Djamilya Djamanboeva.

Nega BMT norozi?

Birlashgan Millatlar Tashkiloti rasmiylarining fikricha, yangi mexanizm siyosiy bosimga moyil bo'ladi, chunki ombudsman parlament tomonidan tayinlanadi va unga hisobot beradi. Ular, shuningdek, tajribali xodimlar yo'qolishi va qiynoqlarga qarshi kurashning o'zi ham ustuvor ahamiyat kasb etmasligidan qo'rqishadi.

"Agar parlament sizning hisobotingizni rad etsa, siz o'z lavozimingizni tark etasiz. Bu butun mexanizm rahbarsiz qoladi, degani", – deydi BMTning Qiynoqlarning oldini olish bo'yicha quyi qo'mitasi rahbari o'rinbosari Elina Shtaynerte.

Qirg‘iziston parlamenti qonunni ikkinchi va uchinchi o‘qishda xalqaro hamkorlar bilan muhokama va maslahatlarsiz qanchalik tez qabul qilgani ekspertlarni ayniqsa hayratda qoldirdi.

Qirg'izistonda nima deyishadi?

Mamlakat rasmiylari buni fojia deb hisoblamaydi. Ombudsman Djamanboeva yangi qonun ishni yanada faollashtirishiga ishonadi. U tekshiruvlarni davom ettirishini va mahbuslar va mahbuslar huquqlarini himoya qilishini ta'kidladi.

Jamiyatda esa ko'pchilik bu qarorni xalqaro tuzilmalardan mustaqillik belgisi sifatida qabul qildi. Ba'zilar hattoki, boshqa davlatlar "chet eldan ma'qullashni" kutmasdan, o'zlari qaror qabul qilishni o'rganish vaqti keldi, deyishadi.

Qirg‘iziston qiynoqlarga qarshi qanday kurashish va uni kim kuzatishi kerakligini mustaqil belgilash huquqini e’lon qildi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti mexanizm o'z mustaqilligini yo'qotishidan xavotirda.

Siyosiy kuzatuvchi E. Akshurkov.

Foto: NCPP matbuot xizmati

Ushbu maqola sun'iy intellekt yordamida tarjima qilingan