2025-yil 29-aprelda Bishkekda Qirg‘iziston Respublikasida iqlimiy moliyalashni mustahkamlash bo‘yicha konferensiya bo‘lib o‘tdi. Tadbir Osiyo taraqqiyot banki (OTB) va Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki (YTTB) ko‘magida Qirg‘iziston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Iqlimni moliyalashtirish markazi (XMK) tomonidan tashkil etildi.

Konferensiya Qirgʻizistonning iqlim boʻyicha xalqaro moliyani jalb qilish salohiyatini mustahkamlash, iqlim oʻzgarishi oqibatlarini yumshatish va moslashish sohasida loyihalarni tayyorlash va amalga oshirish imkoniyatlarini rivojlantirish, shuningdek, davlat, moliya institutlari va xalqaro tashkilotlar oʻrtasida mustahkam hamkorlik aloqalarini oʻrnatishga qaratilgan.

Konferensiyada Qirgʻiziston Respublikasi davlat organlari rahbarlari, OTB va YeTTB vakillari, iqlimni moliyalashtirish sohasidagi xalqaro ekspertlar, shuningdek, taraqqiyot jamgʻarmalari va tijorat banklari rahbarlari ishtirok etdi.

Konferensiya ochilishida soʻzga chiqqan Qirgʻiziston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Raisi Adilbek Qosimaliev oʻz nutqida iqlim oʻzgarishi va barqaror rivojlanish masalalari Qirgʻiziston Respublikasi ichki va tashqi siyosatining eng muhim ustuvor yoʻnalishlaridan ekanligini alohida taʼkidladi. Uning eslatishicha, Prezident Sadir Japarov iqlim o‘zgarishi “tezkor va muvofiqlashtirilgan chora ko‘rishni talab qiluvchi global muammo ekanligini va Qirg‘iziston tog‘li mamlakat sifatida bu o‘zgarishlarni ayniqsa keskin his qilmoqda”.

Shu munosabat bilan mamlakatimizni 2030 yilgacha rivojlantirish Milliy dasturi loyihasida iqlim o‘zgarishiga rivojlanish va moslashish vektorlaridan biri sifatida yashil energetikani rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilgan. Dasturning maqsadlaridan biri mamlakatning Barqaror rivojlanish maqsadlariga erishish yoʻlida 30 ta yetakchi davlat qatoriga kirishidir.

Shuningdek, u hozirda 2029-yilgacha Yashil iqtisodiyotni rivojlantirish bo‘yicha yangi dastur ishlab chiqilayotgani va ekologik barqaror loyihalarni baholash va moliyalashtirishda qo‘llanma bo‘ladigan yashil taksonomiya joriy etilayotgani haqida ma’lum qildi.

Adilbek Qosimaliev Qirg‘iziston Parij kelishuvi maqsadlari va 2030 yilgacha issiqxona gazlari emissiyasini 44 foizga kamaytirish majburiyatlariga sodiqligini, shuningdek, 2050 yilgacha uglerod neytralligiga intilishini tasdiqladi.

“Ushbu maqsadlarni muvaffaqiyatli amalga oshirish milliardlab AQSH dollari miqdoridagi katta mablagʻ va investitsiyalarni talab qiladi.Binobarin, iqlimni moliyalashtirish uchun davlat, xalqaro hamkorlar, moliya institutlari va xususiy sektor resurslarini birlashtirish Vazirlar Mahkamasi faoliyatining muhim yoʻnalishlaridan biriga aylanib bormoqda”, — dedi u.

YeTTB mintaqaviy direktori Ayten Rustamova o‘z nutqida “Markaziy Osiyo global iqlim normalari va siyosati shakllantiriladigan joydan uzoqda, lekin aynan shu yerda iqlim o‘zgarishining ta’siri eng kuchli seziladi” dedi: “Eng yaxshi xalqaro tajribalarni jalb qilish, moslashuv va ta’sirni yumshatishni infratuzilmani rejalashtirishga integratsiya qilish Qirg‘izistonning har bir rezidenti uchun hayot sifati masalasidir”.

Konferensiya davomida quyidagi masalalar muhokama qilindi:

• Iqlimni moliyalashtirish markazining imkoniyatlarini kengaytirish;
• Davlat organlari, taraqqiyot banklari va xususiy sektor o‘rtasidagi muvofiqlashtirishni kuchaytirish;
• Energetika, qishloq va suv resurslari sohalarida ustuvor iqlim loyihalarini tayyorlash;
• Loyihani tanlash uchun sifat mezonlarini aniqlash;
• Iqlim investitsiyalarini jalb qilishda xalqaro tajriba almashish.

OTB bo‘yicha direktori Chjen Vu o‘z nutqida “Bugungi tadbir Qirg‘iziston Respublikasi uchun yangi istiqbollarni ochadi.Biz birgalikda investitsiyalarni jadallashtirishimiz va barqaror kelajakni qurish uchun mustahkam poydevor yaratishimiz mumkin.Osiyo taraqqiyot banki, o‘z navbatida, nafaqat iqlimiy moliyalashtirishdan foydalanishni ta’minlashga, balki Markaziy Osiyo mamlakatlariga suv resurslarini qo‘llab-quvvatlashga, shuningdek, suv resurslarini qo‘llab-quvvatlashga, eko-karbonomiy resurslarni rivojlantirishga yordam berishga intiladi. oziq-ovqat xavfsizligi va turmush tarzi”.

Iqlimni moliyalashtirish markazi va bir qator tijorat banklari va taraqqiyot jamg‘armalari o‘rtasida o‘zaro anglashuv memorandumi imzolangani tadbirning yana bir muhim lahzasi bo‘ldi. Bu kelishuv yangi iqlim loyihalarini birgalikda ishlab chiqish va moliyalashtirish uchun zamin yaratadi.

CCF energetika, qishloq xo'jaligi, suv va qattiq maishiy chiqindilar sohalarida qiymati 100 million AQSh dollaridan ortiq bo'lgan 21 ta iqlim loyihasi kontseptsiyasi portfelini ishlab chiqish orqali iqlim bo'yicha harakatlar uchun asos yaratdi.

Umuman olganda, CCF iqlim loyihalarini tayyorlash jarayoniga rivojlanish hamkorlarini keng jalb qilishni nazarda tutuvchi iqlimni loyihalash jarayonini boshqarish tizimini ishlab chiqdi.

Tadbirning asosiy natijalari:

• Xalqaro investitsiyalarni jalb qilish uchun iqlimni moliyalashtirish markazini rivojlantirishning yangi yo‘nalishlari belgilandi;
• Markaziy moliya jamg‘armasi, davlat organlari va moliya institutlari o‘rtasidagi hamkorlikni kengaytirish bo‘yicha kelishuvlarga erishildi;
• Iqlimni moliyalashtirish sohasidagi loyihalarni tayyorlash va amalga oshirishning ustuvor yo‘nalishlari belgilab berildi.