OSTONA, 4 iyul – “Karavan Info” IA.Qozoqlar, qirg‘izlar, o‘zbeklar, tatarlar, boshqirdlar, turkmanlar, no‘g‘aylar va qorachoylar umumiy tarixga, til ildizlariga, madaniy xotirasiga ega turkiy dunyo vakillaridir. Bu xalqlarning nomlari nafaqat ularning kelib chiqishi, balki ular tug'ilgan davr ruhini ham aks ettiradi.

Shunday qilib, so'z"Qozoq", tadqiqotchilarning fikricha, "erkin", "mustaqil", "jangchi" tushunchalaridan kelib chiqadi. Abulxayr qo‘shinini tark etgan xalq o‘zini ozod deb atagan va bu nom Qozoq xonligining tashkil topishi bilan yangi etnik guruhning timsoliga aylangan.

"qirg'iz"so‘zma-so‘z “qirq” va “o‘g‘iz” so‘zlaridan “qirq urug‘li” deb tarjima qilinadi. Bu qadimiy etnonim Oʻrxon-Yenisey bitiklarida qayd etilgan.

Ism"O'zbek"Oʻzbekxon nomi bilan bogʻliq. Keyinchalik Shayboniyxonga birlashgan koʻchmanchi qabilalarga tayinlangan va etnonimga aylangan.

"no'g'ay"Oltin Oʻrda sardori Noʻgʻay qoʻmondoni nomidan kelib chiqqan. Unga tobe boʻlganlar “noʻgʻaylilar”, keyinchalik esa noʻgʻaylar deb atalgan.

Etnonim"Turkman"“haqiqiy turk” deb talqin qilinadi. “-men” qo‘shimchasi “Turik” o‘zagiga kuchaytirilgan ma’no beradi.

So'z"boshqird"tadqiqotchilar uni turklarning muqaddas totemi bo‘lgan bo‘ri obrazi bilan bog‘laydilar. Shuning uchun "bash" (bosh) va "kurt" (bo'ri) birikmasi.

So'zning kelib chiqishi"tatar"to‘liq o‘rnatilmagan. Bir versiyaga ko'ra, u Sharqning qadimgi qabilalari va forscha "tat" so'zi bilan bog'liq. Oʻrta asrlarda deyarli barcha turkiy koʻchmanchi qabilalar shunday atalgan.

"noyabr"“qora buloq” yoki “ajdodlar diyori” ma’nosini bildirishi mumkin. Boshqa versiyaga ko'ra, bu nom afsonaviy etakchi Karchdan keladi.

Etnonimlar shunchaki nomlar emas. Ular ming yillik tarix izlari, o‘zlik yo‘li va turkiy xalqlarning mushtarak o‘tmishining ko‘zgusidir.

Foto: ANK

Ushbu maqola sun'iy intellekt yordamida tarjima qilingan