Dushanbe, 14 iyul – “Karavan Info” IA.Tojikiston uchun muhim voqea: Qadimgi Xuttal yodgorlik majmuasi Parijda boʻlib oʻtgan qoʻmitaning 47-sessiyasi qarori bilan rasman YuNESKOning Butunjahon merosi roʻyxatiga kiritildi. Qaror tojik merosining betakror tarixiy va madaniy qadriyatining xalqaro miqyosda e’tirof etilganidan dalolat beradi.

Bu qadam ko‘p yillik ilmiy, diplomatik va tashkiliy ishlar samarasi edi. “Qadimiy Xuttal madaniy merosi yodgorliklari” majmuasi Tojikistonda bunday yuksak maqomga sazovor boʻlgan beshinchi obʼyekt boʻldi.

Nominatsiyaga Xatlon viloyatida – Vose, Dang‘ara, Jaloliddin Balxiy, Farxor va Xovaling tumanlari hududida joylashgan 11 ta ajoyib arxeologiya va me’morchilik yodgorliklari kiritildi.

Ular orasida:

• Buddist monastiri "Ajinatepa"
• “Qal’ai Hulbuk” va “Shahristoni Hulbuk” arxeologik majmuasi
• Zoli Zard qal’asi va Zoli Zar tumani
• Tohir karvonsaroyi va Hishteppa buddistlar ibodatxonasi
• Qadimgi nekropollar, aholi punktlari va maqbaralar

Poytaxt Xuttal saroyi qoldiqlari bo'lgan Qal'ai Xulbuk arxeologik yodgorligi alohida ahamiyatga ega. Tojikiston hukumatining sa’y-harakatlari bilan majmua qisman qayta tiklandi va milliy o‘zlikni anglash ramziga aylandi.

YuNESKO ekspertlari taʼkidlaganidek, bu yodgorliklar mintaqa tarixida muhim oʻrin tutgan mustaqil Xuttal davlatining (7–16-asrlar) koʻp qatlamli madaniyatini ifodalaydi. Buyuk Ipak yo‘li chorrahasida joylashgan bu davlat nafaqat savdo markazi, balki Sharq va G‘arb o‘rtasidagi madaniy almashinuvning muhim ishtirokchisi bo‘lgan.

Nomzodni tayyorlash bo‘yicha ishlar 2023-yilda boshlangan. Unga mamlakatimizning eng yaxshi fan va madaniyat muassasalari jalb qilingan.

YuNESKO ishlari bo‘yicha Milliy komissiya, Tashqi ishlar vazirligi, Madaniyat vazirliklari, A.Donish nomidagi Tarix, arxeologiya va etnografiya instituti, Milliy qadimiy yodgorliklar muzeyi, Xatlon viloyatining mahalliy hokimliklari shular jumlasidandir. Loyiha Markaziy Osiyo tadqiqotlari xalqaro instituti tomonidan ham qo‘llab-quvvatlandi.

Qadimiy Xuttalning Jahon merosi roʻyxatiga kiritilishi nafaqat uning tarixiy ahamiyatini eʼtirof etish, balki Tojikiston madaniyatini yanada oʻrganish, himoya qilish va xalqaro maydonda ommalashtirish imkoniyatidir.

SURAT: Tojikiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi