Душанбе, 04 ноябр, – АИ «Корвон Иттилоот». Кишварҳои Осиёи Марказӣ дар арафаи Конфронси 30-юми тарафҳои Конвенсияи чаҳорчӯбии СММ оид ба тағйирёбии иқлим (COP-30), ки моҳи декабр дар шаҳри Белен, Бразилия баргузор мегардад, ҳамкории минтақавии худро тақвият мебахшанд. Муколамаи минтақавии омодагӣ ба саммит 31 октябр дар шаҳри Душанбе таҳти шиори «80 миллион одам, 5 давлат, 1 овоз» баргузор шуд.

Дар ҳамоиш намояндагони воломақоми ҳукуматҳо, созмонҳои байналмилалӣ ва коршиносони кишварҳои Қазоқистон, Қирғизистон, Тоҷикистон, Туркманистон ва Ӯзбекистон иштирок намуданд. Ҳадафи асосӣ — таҳияи мавқеи ягонаи кишварҳои минтақа дар масъалаҳои калидии рӯзномаи иқлимии ҷаҳонӣ мебошад.

Саммити COP-30 ба гуфтаи ташаббускорон, марҳалаи нав дар сиёсати ҷаҳонии иқлим хоҳад шуд, зеро таваҷҷуҳ аз таҳияи нақшаҳо ба татбиқи амалӣ мегузарад. Дар меҳвари чорабинӣ — оғози барномаи панҷсолаи Глобалии амал, ки бар асоси натиҷаҳои арзёбии умумиҷаҳонӣ (Global Stocktake) таҳия шудааст, қарор дорад.

Барои кишварҳои Осиёи Марказӣ ин раванд маънои гузаштан аз ваъдаҳои умумӣ ба амалҳои мушаххасро дорад: иҷрои Саҳмҳои миллии муайяншудаи нав (NDC 3.0), инчунин таҳкими иқтидори мутобиқшавӣ ва устуворӣ нисбат ба тағйирёбии иқлим.

Муовини аввали раиси Кумитаи ҳифзи муҳити зист назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Исфандиёр Шукурзода таъкид намуд, ки ҳалли самарабахши мушкилоти фаромарзӣ, аз қабили обшавии пиряхҳо ва таназзули экосистемаҳо, танҳо тавассути таҳкими ҳамкории минтақавӣ имконпазир аст.

«Кишварҳои мо бо экосистемаи воҳид ва тақдири муштарак пайванд доранд. Танҳо дар якҷоягӣ мо метавонем сармоягузории бештар ҷалб намуда, онро ба рушди устувор ва иқтисоди “сабз” равона созем», — зикр кард ӯ.

Рӯзномаи вохӯрӣ се бахши асосиро дар бар гирифт:

• Аз арзёбии глобалӣ то NDC 3.0: боло бурдани сатҳи ҳадафҳо ва амалҳои амалӣ;
• Пиряхҳо ва экосистемаҳои кӯҳӣ: шинохти минтақа ҳамчун афзалияти иқлимӣ барои COP-30;
• Овози ягонаи Осиёи Марказӣ дар COP-30: ҳамоҳангсозии кӯшишҳои муштарак ва ҷалби фаъоли ҷавонон.

Ин ташаббус барои таҳияи платформаи умумии минтақавӣ нишондиҳандаи нақши рӯзафзуни Осиёи Марказӣ дар рӯзномаи иқлимии ҷаҳонӣ мебошад ва омодагии кишварҳои минтақа барои гузаштан аз изҳорот ба амалҳои воқеиро инъикос мекунад.

Қарибшавии кишварҳои Осиёи Марказӣ дар масоили экология ва иқлим на танҳо қадаме ба сӯи рушди устувор аст, балки нишонаи ташаккули фарҳанги нави ҳамкории сиёсӣ низ мебошад.

Агар қаблан давлатҳои минтақа бештар мавқеи миллии худро ҳимоят мекарданд, имрӯз маълум мегардад, ки иқлим сарҳад намешиносад, ва мушкилоте чун камбуди об, обшавии пиряхҳо ва биёбоншавӣ танҳо тавассути ҳамкории дастаҷамъона ҳал мешаванд.

Ташаккули мавқеи ягонаи Осиёи Марказӣ дар саммити COP-30 метавонад паёми муҳиме ба ҷомеаи ҷаҳонӣ бошад — дар бораи омодагии минтақа на танҳо ҳамчун объекти сиёсати иқлимӣ, балки ҳамчун иштирокчии фаъол ва ташаббускори он.

Акс: Кумитаи ҳифзи муҳити зисти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон