Дар чаласаи Васеи Хукумати Чумхурии Точикистон 17 январи соли 2025 шархи муфассали дастовардхои ичтимоию иктисодии мамлакат дар соли 2024 пешниход гардида, вазифахои асоси барои соли 2025 муайян намуда шуданд. Мухокима ба мавзуъхои гуногун, аз чумла рушди иктисоди, саноат, кишоварзи, маориф, тандурусти ва инфрасохтор дахл намуд.
Рушди иктисоди
Яке аз дастовардхои калидии соли 2024 афзоиши мачмуи махсулоти дохили (ММД) буд, ки ба 153,4 миллиард сомони расид, ки нисбат ба соли гузашта 22,6 миллиард сомони зиёд мебошад. Ин рушди устувори иктисодии кишварро сарфи назар аз мушкилоти чахони, аз кабили таваррум, нооромихои иктисодии чахони ва тагйирёбии иклим инъикос мекунад. Таваррум дар сатхи 3,6% махфуз буд, ки яке аз пасттарин нишондихандахо дар минтака аст ва аз сиёсати мулохизакоронаи иктисоди барои нигох доштани субот ва рушд шаходат медихад.
Сиёсати андоз ва бучет
Дар сохаи бучет низ тагйироти мусбат ба кайд гирифта шудааст. Соли 2024 ичрои накшавии кисми даромади бучети давлати ба маблаги 1,8 миллиард сомони зиёд намуда шуд. Ин самаранокии сиёсати андоз ва гумрукиро, ки хукумат амали мекунад, таъкид мекунад. Кумитаи андоз ва Хадамоти Гумруки кишвар ба ичрои накша мутаносибан 105,3% ва 106,8% ноил шуданд. Ин натичаи кори хамачониба оид ба бехтар намудани чамъоварии андозхо ва бочхо, инчунин оптимизатсияи расмиёти гумруки мебошад, ки ба афзоиши даромади бучет мусоидат мекунад.
Сармоягузори ва сохибкори
Кисми мухими рушди иктисоди сармоягузории хоричи буд, ки дар соли 2024 4,9 миллиард долларро ташкил дод, ки нисбат ба соли 2023 73% зиёд аст. Ин эътимоди сармоягузорони байналмилалиро ба субот ва фазои сармоягузории Точикистон инъикос мекунад. Илова бар ин, бисёр корхонахои нави истехсоли таъсис дода шуданд, ки ба таъсиси чойхои кори таъсири мусбат расонданд. Аз чумла, дар соли 2024 740 иншооти нави истехсоли ба истифода дода шуда, имкон дод, ки 20 хазор чойи нави кори таъсис дода шавад.
Хочагии кишлок
Хочагии кишлок яке аз сохахои мухимтарини иктисодиёти Точикистон боки мемонад. Соли 2024 афзоиши хачми истехсоли махсулоти кишоварзи 10,6% ба кайд гирифта шуд. Махсусан, афзоиш дар растанипарвари, ки суръати афзоиш 13,4% – ро ташкил медихад, ба назар мерасад. Он инчунин, бо талошхои хукумат барои дастгирии истехсолкунандагони дехот, бехтар намудани дастрасии захирахои кишоварзи ва татбики усулхои муосири кишоварзи алокаманд аст.
Маориф ва тандурусти
Дар сохаи маориф низ муваффакиятхои назаррас ба даст оварда шуданд. Соли 2024 273 муассисаи тахсилоти умуми сохта ба истифода дода шуд, ки имкон дод, ки беш аз 57 хазор хонанда бо чойхои иловаги таъмин намуда шаванд. Кисми мухими сиёсати таълими афзоиши шумораи муассисахои томактаби ва марказхои рушди барвакти буд, ки ба баланд бардоштани дастрасии таълим барои гуруххои синну соли хурд мусоидат мекунад.
Тандурусти сармоягузории иловаги ба даст овард, ки имкон дод, ки муассисахои тибби бо тачхизоти пешрафта таъмин намуда шаванд ва сифати хизматрасонии ахоли бехтар намуда шавад. Дар доираи барномахои давлати барои рушди сохаи тандурусти дар соли 2024 3,7 миллиард сомони чудо намуда шуд, ки нисбат ба соли гузашта 12,6 фоиз зиёд мебошад. Ин имкон медихад, ки дастраси ба хизматрасонихои тибби ва инчунин сифати хизматрасонии тибби бехтар намуда шавад.
Инфрасохтор ва энергетика
Мавзуи мухим дар чараени чаласа мухокимаи вазъи системаи энергетикии кишвар буд. Соли 2024 курси навсозии иктидорхои энергетики, аз чумла сохтмон ва тачдиди неругоххо идома ёфт, ки баланд бардоштани иктидори истехсоли ва кам намудани талафоти неруи баркро таъмин намуд. Тадбирхои андешидашуда имкон доданд, ки таъминоти барк дар дехот бехтар намуда шавад ва баркдихи васеъ намуда шавад, ки дар нигох доштани суботи иктисоди ва бехтар намудани шароити зиндаги дар минтакахои дурдаст накши калиди мебозад.
Илова бар ин, дар сохаи инфрасохтори роххо сохтмон ва навсозии роххо, инчунин рушди инфрасохтори наклиети барои чори намудани мошинхои барки амали намуда шуд, ки ба гузариш ба иктисодиёти сабз мусоидат мекунад.
Дурнамо барои соли 2025
Дар робита ба дурнамои соли 2025, хукумат кушишхоро ба тахкими суботи иктисоди, афзоиши истехсолот, ташкили чойхои нави кори ва рушди инфрасохтор равона хохад намуд. Ба таъсиси корхонахои нави истехсоли, бехтар намудани сифати маориф ва тандурусти, инчунин таквияти мавкеи Точикистон дар арсаи байналмилали тавассути густариши робитахои тичорати ва чалби сармоя диккати махсус дода мешавад.
Дар мачмуъ, чаласа нишон дод, ки Точикистон ба рушди минбаъдаи иктисодиет, бахши ичтимои ва инфрасохтор нигаронида шудааст, ки ба кишвар имкон медихад, ки дар шароити мушкилоти чахони рушди устуворро идома дихад.
Аксхо: Хадамоти Матбуоти Президенти Чумхурии Точикистон