Маблаги умумии маблагхои зарури барои гирдихамоии окибатхои тагйирёбии иклими Киргизистон такрибан 9,1 миллиард долларро ташкил медихад.

Вазири табиат Медер Машиев дар форуми “мушкилоти нави иктисодии рушди дарозмуддат” дар ин бора накл намуд.

Нисфи ин маблаг аз манбаъхои байналмилалии маблаггузории иклим чалб намуда мешавад.

Бахши аз хама гаронбахо энергетика мебошад, ки барои он 6,3 миллиард доллар лозим аст. Аз он 2,2 миллиард доллар аз хисоби захирахои дохили сафарбар намуда мешавад ва 4,1 миллиард доллар бояд аз манбаъхои беруна чалб намуда шавад.

Илова бар ин, барои мутобик шудан ба тагйирёбии иклим дар Киргизистон боз 1,95 миллиард доллар лозим аст, ки 38% – и он низ аз шарикони байналмилали ба даст оварда мешавад.

Тачрибаи кишвархои дигар дар мубориза бо тагйирёбии иклим метавонад хеле муфид бошад. Инхоянд чанд мисол, ки чи гуна кишвархои гуногун ин масъаларо хал мекунанд:

1. Финляндия:

   – Стратегияи бетарафии карбон: Финляндия кушиш мекунад, ки то соли 2035 бетарафи карбон шавад, энергияи баркароршавандаро фаъолона рушд дихад ва самаранокии энергияро баланд бардорад.

   – Барномахои хифзи табиат: чори намудани технологияхои сабз дар сохтмон ва наклиёт.

2. Канада:

   – Системаи нархгузории карбон: Чори намудани андоз аз карбон ва савдои квотахои партовхо, ки корхонахоро барои кохиш додани партовхои CO2 хавасманд мекунад.

   – Мутобикшави ба тагйирёбии иклим: Барномахои тахкими инфрасохтор ва мухофизат аз обу хавои шадид.

3. Австралия:

   – Ташаббусхо оид ба кишоварзии устувор: Татбики амалияхое, ки изи карбонро дар кишоварзи кохиш медиханд, ба монанди идоракунии бехтари хок ва кам намудани истифодаи нурихо.

   – Тадбирхои хифзи экосистема: Барномахои баркарорсозии харсанги марчон ва хифзи экосистемахои беназир.

4. Кореяи Чануби:

   – “Курси нави сабз”: Стратегияи эчоди чойхои кории устувор ва сармоягузори ба технологияи сабз.

   – Рушди шахрхои интеллектуали: Чори намудани технология барои баланд бардоштани самаранокии энергия ва кам намудани партовхо дар минтакахои шахри.

5. Чили:

   – Рушди энергияи офтоби: истифодаи Фаъолонаи энергияи офтоби барои таъмини кишвар бо неруи барк, махсусан дар минтакахои шимолии дорои сатхи баланди радиатсияи офтоб.

   – Мутобикшави ба тагйирёбии иклим: Тадбирхои идоракунии захирахои об дар шароити норасоии об.

Ин мисолхо нишон медиханд, ки чи гуна кишвархо бо истифода аз стратегияхои гуногун, аз чумла сармоягузори ба энергияи баркароршаванда, татбики технология барои баланд бардоштани самаранокии энергия ва рушди чорахои мутобикшави ба тагйирёбии иклим мутобик мешаванд.

Киргизистон метавонад аз ин равишхо ибрат гирад ва онхоро мувофики талабот ва шароити худ мутобик созад.

Коршиносон рози хастанд, ки мубориза бо тагйирёбии иклим равиши хамачонибаро талаб мекунад, аз чумла сармоягузори ба энергияи баркароршаванда, баланд бардоштани самаранокии энергия ва мутобикшави.

Бояд захирахои молиявии дохили ва хам байналмилали чалб намуда шаванд, бахши хусуси фаъолона чалб намуда шавад ва хамкории байналмилали нигох дошта шавад.

Тадкикот ва навоварихои илми накши калиди доранд ва таълим ва огохи ба амалхои муассиртар мусоидат мекунанд.

АКСХО: аз манбаъхои кушода