Душанбе, 22 сентябр, – АИ «Корвон Иттилоот». Экспозитсияи зарфҳои бостонӣ дар Осорхонаи миллии Тоҷикистон тамошобинонро ба умқи ҳазорсолаҳо мебарад. Сатҳи ҳамвор бо нақшу нигор ва ангобҳо, ки 5–6 ҳазор сол пеш пайдо шудаанд, то ҳол бо забони рамзҳо сухан мегӯянд — забоне, ки ҳанӯз дар давраи неолит ва биринҷӣ маъруф буд.
Ходими калони илмии осорхона Фарид Раҳимов мегӯяд: «Ҳар хат ва нақш дар зарфҳо садои асрҳои дури гузашта аст. Хатҳои рост боронро ифода мекарданд, даврашаклҳо — ҷараёни обро. Ин забоне буд, ки кулолгарон бо ҷаҳон гуфтугӯ мекарданд».
Кофтуковҳои бостоншиносӣ дар Саразм собит месозанд, ки кулолгарӣ дар Тоҷикистон беш аз панҷ ҳазор сол пеш рушд ёфта буд. Дар ин ҷо шаш танӯр аз навъҳои гуногун, аз ҷумла танӯри дуқабатаи нотакрор ёфт шудааст, ки барои замонаш дар Осиёи Марказӣ ҳамто надошт. Системаи мураккаби каналҳо ва дудбароҳояш то имрӯз муҳандисонро ба ҳайрат меорад, ва маҳз ба шарофати он кулолгарон ба устуворӣ ва зебоии керамика даст меёфтанд.
Гил ҳамеша ашёи хоми дастрас буд, аз ин рӯ кулолгарӣ ба пешаи авлодии бисёр оилаҳо табдил ёфт. Дар давраи Сомониён ин ҳунар ба авҷи худ расид, ва маҳсулоти устоёни тоҷик дар Самарқанд, Бухоро, Хуҷанд ва Ҳулбук арзиши баланд дошт. Керамикаи саразмӣ намунаи маъруф шуд ва ба рушди минбаъдаи кулолгарӣ дар тамоми минтақа таъсир гузошт.
Имрӯз низ дар ҳунармандхонаҳои хурди Душанбе ва ноҳияҳо чархҳои кулолӣ мечарханд. Ҷавонон аз устодон меомӯзанд, то шаклҳое биофаранд, ки рӯҳи ниёгонро зинда нигоҳ медорад. «Вақте порае аз зарфи панҷҳазорсоларо ба даст мегирам, эҳсос мекунам, ки ба таърихи зинда даст мезанам», — иқрор мешавад Фарид Раҳимов.
Дар Осорхонаи миллӣ паҳлӯи пораҳои куҳан корҳои кулолгарони муосир низ гузошта шудаанд — рамзи пайвастагии асрҳо ва идомаи риштаи суннат. Ҳар кашфиёти нав дар Саразм на танҳо ганҷинаи осорхонаҳоро бой мегардонад, балки хотираи фарҳангии миллатро эҳё мекунад ва худшиносии миллӣро таҳким мебахшад.
Акс: Осорхонаи миллии Тоҷикистон