Душанбе, 19 июл, АИ «Караван Инфо». Ассотсиатсияи миллии занони сохибкори Точикистон 30-сола мешавад – ва ин солгард на танхо синну соли созмон, балки се дахсолаи мубориза, рушд ва тагйироти илхомбахшро инъикос мекунад.
Ин достони занонест, ки якчоя шуда, бухронхоро паси сар намуданд, ба рохи сохибкори баромаданд ва чехраи чомеаро дигар намуданд. Ин – достони хамбастаги ва кувват аст, ки то имруз идома дорад.
Аввали солхои 1990-ум Точикистон аз бухрон ва чанг фаро гирифта шудааст. Занон танхоанд, бе кор, бе дастгири, бо кудакон дар даст. Дар ин хароби ду зани Хучанд – Гулбахор Махкамова ва Санавбар Шарипова — карор доданд, ки коидахои бозиро тагйир диханд. Онхо бовар доранд, ки зани точик метавонад на танхо зану модар, балки мустакил, кави ва муваффак бошад.
Онхо сохтореро эчод мекунанд, ки худашон онро хеле зарур мешуморанд — Ассотсиатсияи миллии занони сохибкори Точикистон (АМЗСТ). Ин посухи хомушона, вале ноумедона ба доду фарёди хазорон зан буд: “Ман чизе намедонам, аммо бояд кудаконро гизо дихам.”
Солхои аввал мубориза бо нобовари, бюрократия, колабхо. Шарипова ба ёд меорад, ки дархои бастаро мезанад ва дар чавоб хомуши ё масхара мешунавад. Аммо дар чунин лахзахо ба у мактубхои занон меомаданд:” ман салон кушодам”, “ман аллакай шогирд дорам”, “шумо ба ман имконият додед”. Ин хикояхо барои идома додан илхом бахшиданд. Хамин тавр чомеаи заноне ба дунё омаданд, ки дигар танхо набуданд.
“Зан наметавонад рохбар бошад”, “Чойи зан дар хона аст”, “зан ба мард тахдид мекунад” ин мукаррарот, тавре Гулбахор Махкамова кайд мекунад, то хол барои заноне, ки орзуи кори худро доранд, монеаи чидди боки мемонад.
Дар чомеа назари устувор хануз хам кави аст, ки зан бояд пеш аз хама зан, модар ва келин бошад ва накши асосии у нигохубини хона аст. Кор ё тичорат хамчун фаъолияти дуюмдарача кабул намуда мешавад.
Ин дастгоххо хануз зиндаанд. Бисёре аз занон дар Точикистон бо манъи хешовандон, нобовари аз бонкхо ва махкумияти чомеа ру ба ру мешаванд. Гулбахор Махкамова мегуяд: “ин деворхои бетони мебошанд, ки зан бояд бо дасти холи вайрон кунад.”
Имруз хар чорумин ширкати сабтиномшуда дар Точикистон ба зан тааллук дорад. Бисёре аз онхо микробизнес мебошанд: устохонахои дузандаги, салонхои зебои, савдо. Аммо бештар – ва ширкатхои сохтмони, IT, тиб, логистика.
Зани муосири точик зани 30-50-сола аст, ки тахсилаш, аксар вакт бо фарзандон, баъзан бе дастгирии оила. Вай аз сифр огоз намуд, аммо таслим нашуд. Вай максад дорад – озоди, субот ва оянда барои кудакон.
дар солхои 2015-2025 АМЗСТ зиёда аз 3000 занро таълим дод, ба 3500 сохибкор машварат дод, садхо тренингхо, акселераторхо, озмунхо гузаронид. Дар озмуни “Фарах” хазорхо занон иштирок намуданд, ки зиёда аз сад нафари онхо моделхои накши шуданд.
Ассотсиатсия мактаби онлайнро огоз намуд, то хатто дар дехоти дурдаст занон тахсил кунанд. Воситахои маблаггузории хурд сохта шуданд. Ва мухимтар аз хама, занон бовари доштанд, ки онхо хак доранд озод бошанд.
Хикояхое, ки на танхо такдир, балки тафаккурро низ тагйир доданд
Мехриниссо аз Хатлон бо як мошини кухна огоз намуд. Имруз вай сехи дузандаги ва 17 корманд дорад. Сабинаро хатто ба бозор рох надоданд -холо вай ба занон тичорати онлайнро меомузонад. Зани Вахдат шабакаи клиникахои хусусиро таъсис дод ва ба шурои машваратии назди Президент дохил шуд.
Хар яке аз онхо далел аст: тичорат танхо пул нест. Ин рохи шаъну шараф, истиклолият ва тагйир додани тафаккури чомеа аст.
Ассотсиатсияи Миллии Занони Сохибкори Точикистон таълим медихад: шумо метавонед аз хурд огоз кунед. Мухим – дониш, дастгири ва омодагии ботини. Пеш аз чустучуи сармоя — бо оила сухбат кунед. Омузиш гиред. Мурабби ёбед. Накшаи вокеи. Омузед – ва аз хато намудан натарсед. Ва мухимтар аз хама, ба худ бовар кунед.
Ассотсиатсияи Миллии Занони Сохибкори Точикистон катъ намешавад. Афзалият ракамисози, дастраси ба тахсилоти онлайн, адвокатсия, вайрон намудани стереотипхо мебошад. Занон на танхо ба ичозат ниёз доранд — онхо ба эътироф ниёз доранд.
“30 сол пеш мо бо як овоз огоз намудем” мегуяд Гулбахор. – Имруз мо хазорон нафар хастем. Фардо миллионхо аст. Кадам гузоред. Мо наздикем.”
Аксхо: аз манбаъхои кушода